Bu derste web tasarımına yeni başlayanların kafasını kurcalayan bazı konular ile web tasarımı ve site yayınlama ile ilgili bazı temel kavramlardan bahsedilecektir. Bu yazıyı okuduktan sonra aşağıdaki kavramlar hakkında bilgi sahibi olacaksınız:

• HTML
• CSS
• Dinamik ve Statik Web Sitesi
• Web Tarayıcısı
• Sunucu ve İstemci
• Hosting
• Domain
• FTP

HTML Nedir?

Web sitelerini yaparken HTML (Hyper Text Markup Language) adı verilen bir dilde kodlarımızı yazarız. Bu dil, etiket ve parametre adı verilen unsurlardan oluşur ve temel olarak sayfada bulunan elemanların ne olduğunu belirlemeye yarar. Bu dili kullanarak oluşturduğumuz kodları uzantısı html olacak şekilde kaydederek web sayfalarımızı bu şekilde oluştururuz. HTML kodlarının neye benzediğini görmek istiyorsanız şu an Ctrl+U tuşlarına basın. Eğer bir şey görmüyorsanız, Internet Explorer kullanıyorsunuz demektir. Sağ tıklayarak Kaynağı Görüntüle demeniz gerekiyor.

Web sayfalarımızın nasıl görüneceği, yani tasarımla ilgili unsurlar HTML’nin kapsamına girmez. HTML ile sadece web sayfalarında bulunmasını istediğimiz elemanları oluştururuz. Bu elemanların sayfada nasıl görüntüleneceği CSS’nin alanına girer.

CSS Nedir?

Yukarıda da söylediğim gibi CSS’in görevi HTML ile sayfaya eklenmiş olan elemanların nasıl görüntüleneceğini ayarlamaktır. Örneğin HTML ile sayfaya bir paragraf ekleriz, fakat bu paragrafın sayfada nasıl görüneceğini CSS ile ayarlarız. Örneğin paragraftaki yazılar ne renk olacak, paragrafın hizalaması nasıl olacak, hangi yazı tipi kullanılacak gibi.

CSS’nin web dünyasında önemli bir görevi daha vardır. O da web sayfalarımızın tasarımını yani sayfaların yerleşimini ayarlamaktır. Örneğin sayfa genişliği ne kadar olacak, sayfa kaç sütunlu olacak, elemanlar arası boşluklar nasıl olacak gibi.

Bu arada CSS ile yapmış olduğumuz ayarlar genellikle uzantısı CSS olan bir dosyaya kaydedilir. Bununla ilgili detaylı bilgiyi Web Sayfalarına CSS Eklemenin Yolları yazımdan okuyabilirsiniz.

Dinamik ve Statik Web Sitesi

Web sitelerini dinamik ve statik olarak ikiye ayırabiliriz. Bu ikisi arasında temel bir fark vardır. O da şudur: Dinamik web siteleri kullanıcı ile etkileşime girer, statik web siteleri ise kullanıcı ile etkileşime girmez. Etkileşim mi? Örneğin dinamik web sitesinde kullanıcı herhangi bir yazıya yorum yazabilir, bir ankete cevap verir veya bir içeriği puanlayabilir. Statik web sitelerinde ise -ki günümüzde pek fazla statik site kalmadı- bunlarda sadece sabit bir içerik vardır ve değişmez. Kullanıcı içeriğe müdahalede bulunamaz.

Web Tarayıcısı

Web tarayıcısını kabaca web sayfalarını görüntülemeye yarayan program olarak tanımlayabiliriz. Günümüzde en çok kullanılan web tarayıcılar arasında Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Safari ve Internet Explorer bulunur.

Sunucu ve İstemci

Öncelikle bu iki terimi kısaca tanımlayalım. Sunucu web sitelerini barındıran bilgisayar, istemci ise web sayfalarını görüntüleyen bilgisayardır. Bir web sitesi yaptığımız zaman bunu internet ortamına taşımak için sunuculara ihtiyaç duyarız. Bunlar monitörü falan olmayan, 24 saat açık tutulan (sitenin 24 saat görünmesi için) süper güçlü bilgisayarlardır. Aşağıda bir sunucu odasının (evet bunların odası da oluyor) resmini görmektesiniz. İşte bu harika makinalar bizim web sitelerimizi barındırırlar. Peki bu makinaları kim kullanır?

Hosting

Hosting terimini Türkçe’ye çevirirsek barındırma gibi bir anlam çıkar. Hosting işlemini yapan, yani web sitelerimizi “barındıran” firmalar mevcuttur. İşte bu firmaların sunucuları vardır ve biz bu firmalardan o sunuculara erişebilmek için (yani bize ayrılan klasöre girebilmek için) bazı şifreler alırız. Tabi parası karşılığında. Bu sayede bizim de webde dikili bir ağacımız olur 🙂

Domain

Bu hosting firmalarının sunduğu bir başka hizmet de domain satışıdır. Domain, yani alan adı, web sitelerimize koyduğumuz güzel isimlerdir. Örneğin ozguryaman.com 🙂 Hosting firmalarına belirli bir ücret ödeyerek bu alan adını belirli bir süre için kendi adımıza kayıt ettirebiliriz. Böylece bizden başka kimse o alan adını alamaz. Bu arada bu işleri DNS (Domain Name System) adı verilen bir hizmet sağlıyor. Eğer o olmasaydı web sitelerine girmek için site adresi yerine 89.134.33.243 gibi IP numaralarını kullanmamız gerekirdi.

FTP

Hosting firmalarının sahip olduğu sunuculardan bahsetmiştik. Parasını verip bu sunuculara erişebiliyorduk. İşte bu işlemi yapmak için FTP (File Transfer Protokol – Dosya Aktarım Protokolü) adında bir protokol kullanırız. Bu protokol ile örneğin, ftp.ozguryaman.com gibi bir adres kullanarak sitemizi oluşturan dosyalara ulaşabilir, onları kaydedebilir, kendi bilgisayarımızdan oraya dosya yükleyebiliriz. Genellikle FTP için Filezilla veya CuteFTP gibi FTP programları kullanılır. Ya da HTML yazmak için kullandığımız editörün dahili FTP aracını kullanabiliriz.

Sonuç Olarak…

Sonuç olarak web tasarımı ile bazı temel kavramlardan dilim döndüğünce bahsettim. Daha nice kavramdan hiç sözetmedim bile. Giriş aşamasında bunların bilinmesi yeterli. Umarım önemli bir konuyu atlamamışımdır. Faydalı olması dileğiyle…